Spacerem przez Rabską Dolinę [GALERIA + FILM]

Już kilkukrotnie, na łamach bloga Zaginiony Turysta, wspomniałem, że w Bieszczadach są jeszcze takie miejsca, do których nie docierają  turyści na tak masową skalę, jak np. na popularne Połoniny. Jest jeszcze wiele "punktów na mapie" gdzie bez problemu zaparkujemy samochód i wybierzemy się na szlak. Wreszcie są takie miejsca, gdzie infrastruktura turystyczna pozwala turyście na swobodny wypoczynek pośród bieszczadzkich lasów. Jeżeli ciekawi Was, gdzie są takie tereny, w których niekiedy krwawa i trudna historia skąpana jest dziś w gąszczu leśnej, bieszczadzkiej przyrody, to przenieś się razem ze mną do Rabskiej Doliny i jej okolic.

Rabiański Potok

Zapraszam na krótki film (u dołu strony), który pozwoli przenieść się w tak urokliwe zakątki naszego kraju, gdzie szum górskiego Rabiańskiego Potoku może dać ukojenie naszym myślom, Rezerwat Gołoborze pozwoli na poznanie przyrody w postaci chronionego, naturalnego rumowiska skalnego. Kapliczka Synarewo z cudownym źródełkiem ukoić możne strapionych na duchu i łaknących wody podczas wędrówki na szczyt Łysego Wierchu, gdzie w zimie 1915 roku rozegrała się krwawa potyczka wojsk carskich z wojskami Austro-Węgierskimi, a ziemia stała się "lekką" dla poległych i spoczywających na cmentarzu Manyłowa, otoczonym z każdej strony bieszczadzkim lasem.

Wiata Rabe. Widok z przydrożnego parkingu

Wiata Rabe. Widok z okolicznej łąki gdzie można odpocząć i nawet rozpalić ognisko

Warto w "kilku" słowach opowiedzieć o samej, już nieistniejącej wsi Rabe u wschodniego podnóża Chryszczatej, przy drodze z Baligrodu do Woli Michowej. Dziś to pusta dolina z rozległymi łąkami. W górnej części działa w lecie studencka baza namiotowa prowadzona przez Studencki Klub Podróżniczy "Czwórka" działający w ramach warszawskiego Oddziału Mazowsze PTTK. Znajduje się tam zbudowany przez nadleśnictwo spory budynek, który funkcjonuje także poza sezonem dając schronienie piechurom. Przy odejściu drogi do Huczwic pozyskuje się kruszywo; obok schronisko studenckie należące do sanockiej PWSZ.

Wieś lokowano na prawie wołoskim w dobrach Balów z Hoczwi; jest wymieniana po raz pierwszy w 1552 r. Nazwa nie pochodzi, jak twierdzą niektórzy, od "rabów" - niewolników, lecz od słowa "riabyj" - pstry, Fredrowie, którzy byli właścicielami wsi na przełomie XVIII i XIX w., urządzili tu hutę, wykorzystującą miejscowe złoża rudy żelaza. W 1921 r. Rabe liczyło 47 domów i 300 mieszkańców (293 grek., 2 rzym., 5 wyznanie mojżeszowe). Były tu dwa folwarki, trzy tartaki i cerkiew, wzniesiona w 1926 r. na miejscu starszej zniszczonej podczas I wojny światowej. Po 1945 roku wieś całkowicie wysiedlona i zniszczona. W 1977 r. dla uczczenia 30 rocznicy śmierci gen. Karola Świerczewskiego zmieniono jej nazwę na Karolów. W 1981 r. przywrócona pierwotną nazwę. Źródło: Przewodnik Bieszczady dla prawdziwego turysty. Wyd. Rewasz, Pruszków 2018, s.330 - 331.

Kładka prowadząca do Rezerwatu Przyrody Gołoborze

Rezerwat Gołoborze to naturalne rumowiska skalne

Rezerwat ma powierzchnię 13,90 hektarów

Głazowisko piaskowców istebniańskich nad Rabskim potokiem, ze zbiorowiskiem roślinności naskalnej oraz rzadkimi minerałami

Unikalność Rabskiego gołoborza polega na tym, iż występuje na stokach trójgraniastego wzniesienia na wysokości zaledwie 540-610 m n.p.m. (jest najniżej położonym gołoborzem w naszym kraju)

Dolina Rabego obfituje w godne uwagi miejsca, które skupiają się poniżej dawnych terenów wsi, przy drodze do Bystrego. Rezerwat Gołoborze, zagubiona w leśnym gąszczu kapliczka o ciekawej nazwie Synarewo, usytuowana nad cudownym źródełkiem, efektowny czynny kamieniołom z punktem widokowym, odwierty wód mineralnych. Dzięki tym ostatnim Rabe otrzymało w 1974 r. na wyrost status uzdrowiska. Plany budowy zespołu sanatoryjnego pozostały jednak tylko planami. Źródło: Przewodnik Bieszczady dla prawdziwego turysty. Wyd. Rewasz, Pruszków 2018, s.330 - 331.

Bardzo interesującym miejscem, które zasługuje na uwagę jest cmentarz z okresu I wojny światowej - 1915 r., o ciekawej nazwie Manyłowa. Usytuowany na wzniesieniu Łysy Wierch 815 m n.p.m. obecny wygląd nekropolii jest dosyć nowy. Ponowne pochówki poległych żołnierzy, odbyły się w 2021 roku dzięki ludziom, którzy poświęcili swój czas i zaangażowanie. Zachęcam do tego aby poświęcić trochę czasu i obejrzeć bardzo dobry materiał wideo przedstawiający i opowiadający o samej potyczce na Małynowej, z początku 1915 roku. Do dziś świadkiem tych wydarzeń pozostaje potężny lej w ziemi po detonacji ładunków wybuchowych, podłożonych przez wojska cesarskie. Film dostępny TUTAJ.

Poniżej pozostawiam Wam, dla poszerzenia wiedzy, kilka ciekawych treści na opisywany temat.

Jeżeli ktoś z Was, jeszcze będzie dysponował czasem w tym roku, zachęcam do wybrania się do Doliny Rabskiego Potoku i zagłębienia się w okoliczną przyrodę, która bezapelacyjnie przyczyni się do lepszego samopoczucia.

Ciekawe strony www:
Manyłowa historia jednej góry - Film autorstwa historyka Andrzeja Olejko - TUTAJ
Materiał TVP3 Rzeszów o Manyłowej - TUTAJ
Rabe - TUTAJ i TUTAJ

Rabiański Potok

Rabiański Potok. W tle kładka prowadząca do Rezerwatu Przyrody Gołoborze

Najpierw idziemy do Kapliczki Synarewo, a następnie na Łysy Wierch

Można odpocząć, rozpalić ognisko, poczytać o historii miejsca, a nawet schłodzić się w górskim potoku

Gdzieś pośród leśnej gęstwiny jest...

Kapliczna Synarewo

Spod kapliczki wypływa cudowne źródełko

Wnętrze kapliczki

Fragment szlaku, ku górze... Łysy Wierch 815 m n.p.m.

Jak widać, na szlaku nie jestem sam :)

W połowie drogi, na wypłaszczeniu terenu, można odpocząć przy bieszczadzkim Aniołku, autorstwa Piotra Staruchowicza z Zarszyna

Tuż przed szczytem...

Łysy Wierch, 815 m n.p.m. i cmentarz wojenny Manyłowa

Cmentarz pochodzi z okresu I wojny światowej - 1915 r.

110 lat temu... Według relacji wojskowych, 12 marca 1915 r., na samej Manyłowej zginęły setki żołnierzy rosyjskich, a wojska Austro-Węgier wzięły do niewoli 1260. jeńców

Cmentarz Manyłowa

Potężny lej w zboczu góry, pozostał po ogromnym wybuchu.
- Prowadzone przez nas prace pozwoliły ustalić miejsce podkopu i detonacji, która wstrząsnęła górą. W trakcie kilkuletnich poszukiwań znajdowano tu między innymi elementy broni obu armii, klamry od pasów, fragmenty skórzanych ładownic, tzw. bączki z czapek, bagnety, manierki czy saperki i sporo innego wyposażenia używanego przez żołnierzy w tamtym okresie – wylicza Artur Hejnar, wiceprezes Stowarzyszenia „Galicja”, którego członkowie uprawnieni są do poszukiwań
Źródło: TUTAJ

Rabiański Potok

Podoba Ci się co robię? Jaką pracę wykonuję i chcesz mnie wesprzeć w rozwoju bloga i kanału na youtube? Możesz udostępnić stronę w swoich mediach społecznościowych lub postawić mi wirtualną kawę :) Kliknij poniżej i wypijmy kawę wg Twojego uznania :) Będzie mi bardzo miło.

Z tego miejsca chcę bardzo podziękować za kilka kaw, jakie od Was otrzymałem.

Tekst, opracowanie: Przemek Posadzki
Zakaz kopiowania i rozpowszechniania zdjęć bez zgody autora.