Z wysokości siodełka cz. 56. Na pograniczu [GALERIA + FILM]

Chcesz powrócić do czasów minionej epoki? Poznać piękne zakątki Podkarpacia? Spotkać się sam na sam z historią miejsca? Doświadczyć pięknej przyrody przy kapryśnej aurze? Tak? Zatem zapraszam Cię we wspólną drogę na pogranicze Gór Sanocko-Turczanskich i Bieszczadów. Oczywiście rowerem.

Kielczawa. Widok na fragment Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego

Dziś będzie trasa typowo szosowa, żeby nie powiedzieć kolarska. Szlak, podczas którego, przez dużą część jazdy była walka z wiatrem i ucieczka przed ewentualnym deszczem, a może nawet burzą. Jak zobaczycie na fotografiach, niebo niemalże całe granatowe od chmur. Jednak determinacja i chęć jazdy okazała się silniejsza niż ewentualne skutki pogodowe. Jak się na końcu okazało, poza "ciężkim" nieboskłonem, nic niepożądanego się nie przytrafiło.

TRASA
Sanok - DK 84 Zagórz - DW 892 Tarnawa Dolna - Tarnawa Górna - Łukowe - Średnie Wielkie - Kalnica - Kielczawa - Roztoki Dolne - Mchawa - DW 893 Zachoczewie - Nowosiółki - DW 894 Hoczew - Łączki - Huzele - DK 84 Lesko - Łukawica - Manasterzec - Załuż - DK 28 Bykowce - Sanok

Trasa w gpx TUTAJ

Długość trasy: 70 km (całość)
Rodzaj nawierzchni: asfalt (100%)
Wysokość (max): 568 m n.p.m.
Wysokość (min.): 289 m n.p.m.
Wznoszenie: 528 m
Opadanie:  534 m
Czas: ok. 4 godzin (łącznie), jazda: 3,5 godziny
Zużyte kalorie: 2886 kcl

INFORMACJA: zdjęcia można powiększyć, klikając na nie, dzięki czemu jakość zdjęcia będzie lepsza.

Teren, po jakim przyszło mi się poruszać, w dużej części, był przeze mnie przejechany. Jednak pewien jego odcinek, od dawna pozostawał "czarną dziurą" na mojej mapie "zdobytych szlaków". A pod względem atrakcyjności, zarówno historycznej, turystycznej, krajobrazowej jest jednym z lepszych jakim można się poruszać.
O jakim miejscu mowa i gdzie tym razem dotarłem, dowiecie się z dzisiejszego wpisu - relacji.

Trasa na odcinku Sanok - Zagórz - dwie Tarnawy: Dolna i Górna, już jakiś czas temu była przedstawiana. Zatem wspomnę tylko w kilku słowach o tych miejscach, z odesłaniem do poszczególnych tras. Część "zagórska" jest dostępna TUTAJ, przy okazji trasy na jeden ze szczytów Korony Ziemi Sanockiej - Kąty.

Tarnawa Górna. Ruiny cerkwi greckokatolickiej pw. Zaśnięcia Matki Boskiej
(wzniesiona w 1817 r.)

Tarnawa Górna. Ruiny cerkwi greckokatolickiej pw. Zaśnięcia Matki Boskiej. Widok elewacji bocznej i frontowej

W samym Zagórzu, który najbardziej znany jest z dużego węzła kolejowego, możemy zobaczyć kilka "flagowych" miejsc. Są nimi: prawosławna cerkiew pw. św. Michała Archanioła, kościół pw. Najświętszej Maryi Panny, ruiny kościoła i klasztoru Karmelitów Bosych, oraz kompleks skoczni narciarskich. Z tych wszystkich największą popularnością od lat cieszy się pozostałość po konwencie karmelitańskim, który z roku na rok otrzymuje nowy blask.

W Tarnawie Górnej warto się zatrzymać przy ruinach cerkwi greckokatolickiej pw. Zaśnięcia Matki Boskiej. Duża część trasy, przebiega przez podkarpackie wioski, które w minionym systemie polityczno-gospodarczym, były znane z PGR-ów. I tak, we wsi Średnie Wielkie i Kalnica możemy zobaczyć "jak na dłoni" relikty ówczesnej gospodarki, w postaci obór, stajni, parków maszynowych czy osiedli mieszkalnych - bloków. Do tego jak dodamy rozpościerające się pola, które w dużej mierze są do dziś uprawiane oraz wypasane bydło (przez duże prywatne gospodarstwa rolne). Warto też nadmienić fakt, że we wsiach mijanych po drodze były cerkwie, po których do dziś zostały ruiny lub same cerkwiska. Wyjątkiem będzie tutaj wieś Roztoki Dolne, w której znajduje się niegdysiejsza cerkiew pw. św. Michała Archanioła, obecnie kościół rzymskokatolicki. O tej świątyni pisałem TUTAJ.
Dziś wsie, nie tylko te na Podkarpaciu, ale w dużej mierze w całym naszym kraju, nie przypominają typowo rolniczych miejscowości.

Fragment trasy. Tarnawa Górna

Architektura PRL. Tuż przed wsią Łukowe

Będąc w Kalnicy należy obrać kierunek na Mchawę (w lewo, jak wskazuje znak). Okoliczne tereny, te na południe, to obszary przepięknego Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego (utworzony w 1992 r., powierzchnia: 51 461 hektarów). O czym możecie się przekonać na kilku zdjęciach. W tym miejscu chciałbym się chwilę zatrzymać i zwrócić uwagę na pewien fakt, niemalże oczywisty dla wielu miejsc w tej części naszego kraju, a głównie południowo-wschodnich rubieżach Podkarpacia. O czym mowa? O nieistniejących wsiach, które przeżyły gehennę samej II wojny światowej, jak i czasów zaraz po niej. Wojna i przesiedlenia tutejszej ludności. Taki właśnie los spotkał pobliskie wsie Sukowate, Kamionki, Huczwice oraz Choceń, do której można dotrzeć od wsi Średnie Wielkie lub od Przełęczy pod Gabrów Wierchem. Dziś po wsiach pozostały "milczące" relikty, jakimi są cmentarze, cerkwiska, podmurówki domostw, zdziczałe sady. Trzy pierwsze wymienione wsie, znajdują się tuż przy granicy miejscowości Kalnica, z której można bezpośrednio do nich trafić.

Od Kalnicy, w której przez trzy lata (1836 - 1839) zamieszkiwał Wincenty Pol, czeka dwukilometrowy podjazd na Przełęcz pod Gabrów Wierchem, na wysokość 568 m n.p.m., we wsi Kielczawa. Jest, najpiękniejszy punkt krajobrazowy dzisiejszej trasy. Rozpościerające się krajobrazy na Ciśniańsko-Wetliński Park Krajobrazowy. Warto się zatrzymać, odpocząć po podjeździe i podelektować się bieszczadzkimi widokami. Ja do tego miałem towarzyszkę, Grażynę - krowę, tutejszych gospodarzy. Tak miała na imię, która na mój widok stała się nerwowa i nie omieszkała powiadomić o tym fakcie swoją panią :)

Trasa przebiega malowniczymi terenami Podkarpacia

Widoczne skały to flisz karpacki, który odpowiada w dużej mierze za budowę tutejszego terenu

Łukowe. Niebo tego dnia było dość kapryśne

Zjazd. Czterokilometrowy. Przez Roztoki Dolne i Mchawę, aż do drogi wojewódzkiej numer 892, która stanowi tutejszy fragment Wielkiej Pętli Bieszczadzkiej. Zdecydowanie lepsza opcją jest zjazd od strony Kielczawy (krótszy podjazd i długi zjazd) niż na odwrót.

Od teraz, około siedemnastokilometrowy odcinek do Leska, przez Nowosiółki, Hoczew, Łaczki. Po drodze można zjechać do Żernicy Wyżnej, także nie istniejącej wsi, i zobaczyć pięknie odrestaurowaną świątynię - cerkiew greckokatolicką pw. św. Bazylego z 1800 roku. O niej pisałem TUTAJ.
Na czas połowy wakacji jakość nawierzchni pod rower szosowy jest bardzo dyskusyjny. Momentami należało by jechać środkiem pasa. Cóż zrobić. Chociaż gdzie nie gdzie ten stan rzeczy ulega zmianie na lepsze.

Przejazd przez kameralny, kratownicowy most na Sanie w miejscowości Huzele, dalej Lesko (kto chce, może się zatrzymać, zobaczyć centrum miasta, kościół pw. Nawiedzenia NMP (XVI w), Zamek Kmitów (XVI w.), synagogę (XVII w.), kirkut (najstarszy zachowany nagrobek z 1548 r.).

Ja jadę dalej, na rondzie kierunek droga krajowa o numerze 84. I po niedługiej chwili, skręt w prawo. Po drodze kilka miejscowości: Łukawica, Manasterzec (drewniana cerkiew Przemienienia Pańskiego z XIX w., dziś kościół rzymskokatolicki oraz z  średniowiecznymi ruinami zamku Sobień, należącego do rodu Kmitów), jeszcze wieś Załuż, gdzie na jej końcu, kierunek na drogę krajową nr 28. Po drodze miejscowość Bykowce i meta w Sanoku.

Podsumowując, z całą pewnością mogę polecić opisana trasę, bogatą w wiele atrakcji turystycznych, pamiątek po minionych czasach (tych bardzo odległych i tych bliższych naszym czasom), kilka podjazdów i długich zjazdów, okraszonych pięknymi krajobrazami z pogranicza dwóch krain: Gór Sanocko-Turczanskich i Bieszczadów.

Kilka ciekawych odnośników:
* nieistniejąca wieś Choceń - TUTAJ
* nieistniejąca wieś Sukowate - TUTAJ
* nieistniejąca wieś Kamionki - TUTAJ
* nieistniejąca wieś Huczwice - TUTAJ

Taki krajobraz to dość powszechny widok na trasie

Średnie Wielkie

Wytyczone pastwiska w Średnim Wielkim

Średnie Wielkie. Wypas bydła

Średnie Wielkie. "Bloki na wsi"

Pomiędzy Średnim Wielkim, a Kalnicą. Niemalże od samego początku trasy cały czas jest wznios terenu

Kalnica. Koniki Huculskie

Kalnica. Pozostałość po ówczesnej zabudowie

Kalnica. Architektura PRL

Kalnica. Skrzyżowanie. Skręt w lewo na Mchawę.
Na wprost dotrzeć można do nie istniejących wsi Sukowate i Kamionka

Kalnica. Skrzyżowanie. Granica Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego

Tereny nieistniejącej wsi Sukowate (zdjęcie z 2023 r.)

Sukowate (zdjęcie z 2023 r.)

Sukowate (zdjęcie z 2023 r.)

Sukowate. Droga prowadząca przez wieś (zdjęcie z 2023 r.)

Fragment wsi Kalnica. Widok z podjazdu na Przełęcz pod Gabrów Wierchem

W kierunku wsi Sukowate

Dwukilometrowy podjazd

Witacz Gminy Baligród na Przełęczy

Droga na Huczwice i Chryszczatą z Przełęczy pod Gabrów Wierchem 568 m n.p.m.

Widok z Przełęczy pod Gabrów Wierchem 568 m n.p.m. na Ciśniańsko-Wetliński Park Krajobrazowy. W centrum, krowa Grażyna :)

Kierunkowskaz na Przełęczy

Widok z drogi we wsi Kielczawa, na szeroko rozumiane Bieszczady

Kielczawa. Czterokilometrowy zjazd do Mchawy

Mchawa. Droga wojewódzka 893

Trasa i jej profil

Jeżeli ciekawią Cię inne szlaki rowerowe, które przejechałem zajrzyj TUTAJ i wybierz coś dla siebie :)

Jeśli podoba Ci się co robię, jaką pracę wykonuję i chcesz mnie wesprzeć w rozwoju bloga i kanału na youtube możesz udostępnić stronę w swoich mediach społecznościowych lub postawić mi wirtualną kawę :) Kliknij poniżej i wypijmy kawę wg Twojego uznania :) Będzie mi bardzo miło.

Tekst, opracowanie: Przemek Posadzki
Zakaz kopiowania i rozpowszechniania zdjęć bez zgody autora.