Bezcenne dziedzictwo Polski cz. 18. Roztoki Dolne [GALERIA + FILM]

Od malowniczego Beskidu Niskiego, po przepiękne Bieszczady, w niemalże całym łańcuchu Karpat, pośród, niekiedy dzikiej przyrody skrywają się one - cerkwie. Perły architektury minionych czasów, będące świadkami bogatej, a nieraz trudnej historii. Jedne drewniane, inne murowane. Takie, które zachwycają spektakularnym wyglądem oraz te, które popadają w ruinę. Ale każda z nich jedyna w swoim rodzaju, niepowtarzalna.

Roztoki Dolne. Fragment frontowej elewacji cerkwi św. Michała Archanioła

Jak podaje Przewodnik "Bieszczady", wydawnictwa Rewasz Bosz, z roku 1992, Roztoki Dolne, to wieś rolnicza nad dopływem Hoczewki, w gminie Baligród, w powiecie leskim. Wieś lokowano przed 1552 r. na prawie wołoskim w dobrach Balów z Hoczwi pod nazwą Rostoka, oznaczającą rozwidlenie dolin [Źródło: Przewodnik "Bieszczady", wyd. Rewasz Bosz, 1992 r., s. 294].

Wieś była w posiadaniu Mikołaja Herburta Odnowskiego (około 1539 r.). Administracyjnie usytuowana  w ziemi sanockiej województwa ruskiego. W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej Rostoki byli spadkobiercy Onufrego Truskolaskiego. Późniejszym właścicielem był Franciszek Truskolaski (zm. 1894) [Źródło: TUTAJ].

Miejscowość, w 1921 r. liczyła 38 domów i 192 mieszkańców (155 greko-kat., 13 rzym.-kat., 24 wyznania mojżeszowego). Ludność ukraińską wysiedlono w 1946 r. do ZSRR i w 1947 r. na Ziemie Odzyskane [Źródło: Przewodnik "Bieszczady", wyd. Rewasz Bosz, 1992 r., s. 294]. 

Widok w kierunku Roztok Dolnych z Kielczawy

Zanim dotarłem do Roztok Dolnych, od strony Kalnicy i Kielczawy, muszę przyznać, że krajobraz samej wsi jak i okolicy jest jednym z piękniejszych w tej części Bieszczadów, a nawet możemy znaleźć takie oceny, że jest najpiękniejszy w Bieszczadach.

W górnej części wsi (należy skręcić w prawo jadąc od Kielczawy), po lewej stronie drogi znajduje się drewniana greckokatolicka cerkiew pw. św. Michała Archanioła, z 1830 r. Obecnie rzymskokatolicki kościół filialny pod tym samym wezwaniem parafii w Mchawie.

Roztoki Dolne. Niegdyś cerkiew pw. św. Michała Archanioła, obecnie kościół rzymskokatolicki pod tym samym wezwaniem

Witraż w oknie głównej fasady, przedstawiający postać św. Michała Archanioła

Z innej perspektywy

HISTORIA
Cerkiew greckokatolicka w Roztokach Dolnych wzmiankowana była w roku 1761, remontowana w 1775 r. ze środków Michała Chojnackiego - sanockiego pisarza grodzkiego [Źródło: TUTAJ].
Cerkiew p.w. Świętego Michała Archanioła z 1830 r. Po wojnie (w 1947 r.) została przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. Otacza ją cmentarz – dawniej greckokatolicki, obecnie rzymskokatolicki. Odnawiana w 1908 r. i 1937 r. oraz w latach 1970 – 72. Przebudowana w 1983 r. – dobudowano kruchtę i dwie wieże. W czasie remontu spalono ikonostas i część ikon. [Źródło: TUTAJ i TUTAJ]

BUDOWA I WYPOSAŻENIE
Drewniana cerkiew konstrukcji zrębowej. Orientowana. Trójdzielna. Prezbiterium mniejsze od nawy, zamknięte trójbocznie z dwoma bocznymi zakrystiami. Fasada frontowa dwuwieżowa ujmująca trójkątny szczyt nawy z witrażem Świętego Michała Archanioła. Wieże konstrukcji słupowej, zwieńczone hełmami ostrosłupowymi. Dach jednokalenicowy, kryty blachą z wieżyczką. Wewnątrz w nawie strop o przekroju trapezu. Chór muzyczny z prospektem organowym. Ikonostas nie zachowany, poza ikoną MB z XVII w. i kilkoma z XIX w. Dzwonnica z 1980 r. z belek stalowych. Dzwon z 1928 r. z inskrypcją cyrylicą. W Muzeum w Sanoku znajduje się kartusz wieńczący ikonostas z przedstawieniem proroków z XVIII w. [Źródło: TUTAJ].

.

Widok ogólny (od strony południowej) na świątynie o cmentarz

Tak wygląda świątynia dziś...

... a tak wyglądała kiedyś, będąc cerkwią obrządku greckokatolickiego

Źródła:
* https://www.twojebieszczady.net/st_cerkwie/cerkiew_roztoki.php
* https://parafiamchawa.pl/roztoki-dolne/
* http://www.kosciolydrewniane.pl/
* https://pl.wikipedia.org/wiki/Roztoki_Dolne
* Przewodnik "Bieszczady", wyd. Rewasz Bosz, 1992 r., s. 294

Jeżeli jesteś ciekawy poprzednich części jakie pojawiły się na blogu zapraszam do kliknięcia poniżej tekstu zakładki / etykiety Architektura Drewniana i tam znajdziesz wszystkie wpisy jakie do tej pory ukazały się w cyklu BEZCENNE DZIEDZICTWO POLSKI.

 Ciekawe linki:
* NARODOWY INSTYTUT DZIEDZICTWA W POLSCE / kliknij TUTAJ
* ARCHITEKTURA DREWNIANA W POLSCE / kliknij TUTAJ
* SZLAK ARCHITEKTURY DREWNIANEJ / kliknij TUTAJ
* GOOD IDEA - Nieznane PEREŁKI Polski: drewniane kościółki / kliknij TUTAJ
* LISTA ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA UNESCO / kliknij TUTAJ
* KOŚCIOŁY DREWNIANE W POLSCE / kliknij TUTAJ
* CERKIEWNIK / kliknij TUTAJ

Jeśli podoba Ci się co robię, jaką pracę wykonuję i chcesz mnie wesprzeć w rozwoju bloga i kanału na youtube możesz udostępnić stronę w swoich mediach społecznościowych lub postawić mi wirtualną kawę :) Kliknij poniżej i wypijmy kawę wg Twojego uznania :) Będzie mi bardzo miło.

Tekst, opracowanie, film, zdjęcia: Przemek Posadzki