Co by było gdyby?

Tytuł wpisu nie jest zbyt przejrzysty i być może nie zachęcający do zaglądnięcia „do jego treści”. Na pewno jest intrygujący i zastanawiający. Zapewne on sam i pytanie w nim jest adekwatne do tematu jaki będzie przedstawiony.

Chciałbym się pochylić bliżej nad największymi zaporami wodnymi w naszym kraju. Możemy zapytać, co w tym ciekawego? Może i słuszne pytanie, ale i jeszcze bardziej ciekawszy jest sens i cel powstania samych obiektów, które dają tysiącom Polaków bezpieczeństwo. Czyli, śmiało możemy postawić pytanie: „co by było gdyby?” – gdyby tych zapór i zbiorników wodnych nie było.

Zapory wodne w głównej mierze stanowią o swojej sile pod względem zarówno bezpieczeństwa przed powodzią jak również produkują energię elektryczną, która stanowi znaczną część energii dla lokalnych społeczności i nie tylko.

Same zbiorniki – jeziora – stały się w znacznej części atrakcją turystyczną. Przyciągają nad ich brzegi i deptaki tysiące turystów. Kąpieliska, wodowanie łódek, jachtów, atrakcje wodne, spacery po „wierzchołku” tamy to te czynniki które stanowią o ich atrakcyjności. Mało tego, usytuowanie wśród najgłębszej przyrody pozwala zaczerpnąć świeżego powietrza i ciszy.

W internecie znajdziemy bardzo wiele opisów w tymże temacie. Ja postanowiłem zebrać to w całość i w kilku zdaniach przedstawić każdy z obiektów, który stanowi m.in. o wartościach turystycznych regionów, w którym są usytuowane.

Wędrówkę po zaporach wodnych w naszym kraju rozpoczniemy od największej. Podążać będziemy kolejnymi, coraz to mniejszymi, by na końcu przedstawić tą najmniej okazalszą.

SOLINA. Jezioro Solińskie.

Nazwa: Zapora Solina.

Województwo: podkarpackie.

Rzeka: San.

Początek budowy: 1961 r.

Uruchomiono: 1968 r.

Typ zapory: betonowa.

Całkowita pojemność: 472 mln m³.

Powierzchnia: 22 km².

Wysokość zapory: 82 m.

Długość: 664 m.

Głębokość: 60 m.

Długość linii brzegowej: 150 km.

Solina.
Źródło: factorytravel.pl.

Zapora wodna, która leży w samym sercu Bieszczadów, jest symbolem wszystkich zapór w naszym kraju. Nie dość, że jest największa to stanowi o bezpieczeństwie dla ogromnej rzeszy ludzi w tej części Polski.

Zapora i jezioro solińskie jest łakomym „kąskiem” dla turystów z całego kraju i nie tylko. Wybierając się w Bieszczady, należy odwiedzić Solinę i przespacerować się wzdłuż zapory. Szczególnie wieczorową i nocną porą obiekt pokazuje swoją monumentalność.

Na brzegu jeziora, w wielu miejscach, wyznaczone są kąpieliska. Znajdują się także punkty gastronomiczne i miejsca do biwakowania.

Poniżej zapory znajduje się elektrownia wodna, które generuje moc 200 MW.

Ciekawostka:

W trakcie budowy zużyto 820 000 m³ betonu, oraz 200 000 ton cementu. Zapora waży ok. 2 mln ton. Objętość betonu wynosi 760 tys. m³.

PILCHOWICE. Jezioro Pilchowickie.

Nazwa: Zapora Pilchowice.

Województwo: dolnośląskie.

Rzeka: Bóbr.

Początek budowy: 1902 r.

Uruchomiono: 1912 r.

Typ zapory: kamienna.

Całkowita pojemność: 50 mln m³.

Powierzchnia: 2,4 km².

Wysokość zapory: 62 m.

Długość: 290 m.

Głębokość: 40 - 47 m.

Długość jeziora: 6 km; szerokość:2 km.

Grubość muru w koronie: 7,2 m; W podstawie: 50,3 m.

Jezioro Pilchowickie.
Źródło: panoramio.com; Grzegorz Kilian.

Zapora pełni również rolę elektrowni, która generuje moc 7,5 MW. 

Turystyka i rekreacja wokół Jeziora pilchowickiego dopiero się rozwija. Władze samorządowe starają się stworzyć odpowiednie warunki do uprawy takiej formy aktywności.

CZORSZTYN. Jezioro Czorsztyńskie.

Nazwa: Zapora wodna na Jeziorze Czorsztyńskim.

Województwo: małopolskie.

Rzeka: Dunajec.

Początek budowy: 1970 r.

Uruchomiono: 1997 r.

Typ zapory: ziemna.

Całkowita pojemność: 234 mln m³.

Powierzchnia: 11 km².

Wysokość zapory: 56 m.

Długość: 400 m.

Głębokość: 50 m.

Długość linii brzegowej: 29,7 km.

Jezioro Czorsztyńskie.
Źródło: niedzicazamek.republika.pl/active.htm

Jednym z największych atutów zapory i zbiornika czorsztyńskiego jest bliskość Pienin. „Jesteś w Pieninach, musisz być w Czorsztynie na zaporze” – tak wielu turystów twierdzi i swoje kroki kieruje także na zaporę.

Pieniński Park Narodowy, ruiny zamku w Czorsztynie, zamek w Niedzicy oraz góra Wdżar to kilka pobliskich atrakcji zapory w Czorsztynie.

Elektrownia usytuowana w zaporze generuje moc 92 MW.

ŚWINA PORĘBA. Zbiornik Świna Poręba.

Nazwa: Zapora Świnna Poręba.

Województwo: małopolskie.

Rzeka: Skawa.

Początek budowy: 1986 r.

Uruchomiono: 2015 r.

Typ zapory: ziemna z rdzeniem glinowym.

Całkowita pojemność: 161 mln m³.

Powierzchnia: 10,35 km².

Wysokość zapory: 50 m.

Długość: 640 m.

Świna Poręba.
Źródło: polskaniezwykla.pl/web/place/317,swinna-poreba-zapora-na-skawie.html

Oficjalne otwarcie i oddanie do użytku zbiornika Świna Poręba ma nastąpić w 2015 roku. Z różnych przyczyn, mniej lub bardziej, ważnych zbiornik nie doczekał się wcześniejszej eksploatacji. Budowniczy oraz władze lokalne chcą by owy zbiornik spełniał także funkcje turystyczne i rekreacyjne. Zapowiadają podejmowanie działań, które zapewnią społeczeństwu szeroki i powszechny dostęp do utworzonego jeziora, tworząc szereg atrakcji zmierzających przyciągnięcie wczasowiczów.

ROŻNÓW. Jezioro Rożnowskie.

Nazwa: Zapora Rożnowska.

Województwo: małopolskie.

Rzeka: Dunajec.

Początek budowy: 1935 r.

Uruchomiono: 1941 r.

Typ zapory: betonowa.

Całkowita pojemność: 193 mln m³.

Powierzchnia: 16 km².

Wysokość zapory: 49 m.

Głębokość: 30 - 35 m.

Długość linii brzegowej: 18 - 20 km.

Zapora Rożnowska.
Źródło: http://www.szeptak.pl/miejsce/jezioro-roznowskie-nowy-sacz/galeria#nizej

Zapora w Rożnowie, jest jedną z tych, która powstawała jeszcze przed II wojną światową a oddano do użytku w trakcie jej trwania. Jest takim obiektem, który na owe czasy miał powstrzymać spiętrzające się masy wody przed zalaniem pobliskich terenów, doprowadzając do powodzi. Dzisiaj także całe jezioro i zapora spełnia rolę przeciw powodziową, ale w głównej mierze jest wykorzystywana przez wczasowiczów. W pobliżu jeziora znajduje się wiele atrakcyjnych turystycznie miejscowości.

Elektrownia przy zaporze ma moc 56 MW (max).

LEŚNIAŃSKI ZBIORNIK WODNY. Jezioro Leśniańskie.

Nazwa: Zapora Leśniańska.

Województwo: dolnośląskie.

Rzeka: Kwisa.

Początek budowy: 1901 r.

Uruchomiono: 1905 r.

Typ zapory: kamienno-betonowa.

Długość zapory (korona): 130 m.

Szerokość zapory: 8 m.

Całkowita pojemność: 15 mln m³.

Powierzchnia: 1,4 km².

Wysokość zapory: 45 m.

Głębokość: 15 m.

Długość zbiornika: ok. 7 km.

Szerokość zbiornika: 1 km.

Jezioro Leśniańskie.
Źródło: krajoznawcy.info.pl/pod-zamkiem-czocha-3649#!prettyPhoto[pp_gal]/5/

Zapora wodna na rzece Kwisa, jest obiektem poniemieckim oraz jednym z najmniejszym pod względem kubatury. Natomiast wysokość samej tamy jest dość znaczna bo wynosi 45 metry, co stawia tenże obiekt w czołówce zapór względem wysokości. Sam zbiornik oprócz funkcji przeciwpowodziowej, elektrowni ma zastosowanie do uprawnia rekreacji i turystyki. A zamek Czocha i zamek Rajsko są doskonałymi miejscami do odwiedzenia i poznania lokalnej historii.

LUBACHÓW. Jezioro Lubachowskie.

Nazwa: Zapora Lubachowska.

Województwo: dolnośląskie.

Rzeka: Bystrzyca.

Początek budowy: 1911 r.

Uruchomiono: 1914 r.

Typ zapory: mur kamienny.

Całkowita pojemność: 8 mln m³.

Powierzchnia: 0,48 km².

Wysokość zapory: 44 m.

Długość: 230 m.

Głębokość: 30 m.

Długość zbiornika: 3,2  km.

Szerokość zbiornika: ok. 480 m (max).

Jezioro Lubachowskie.
Źródło: http://dolnoslaskie.fotopolska.eu/341295,foto.html

Sama zapora stanowi łakomy kąsek dla badaczy tego typu budowli. Jak na dzisiejsze czasy jest przestarzała. Z kolei jak na czas kiedy została wznoszona była obiektem, spełniającym doskonale swoją rolę. Tuż przy zaporze znajdują się urządzenia pochodzące z dwudziestolecia międzywojennego, a po dziś dzień są wykorzystywane.

Sama zapora i jezioro usytuowane są w Górach Sowich. Pobliski zamek Grodno oraz samo Jezioro Lubachowskie zapewni nam wiele atrakcji, zarówno tych turystycznych jak i rekreacyjnych.

MYŚLENICE / DOBCZYCE. Jezioro Dobczyckie.

Nazwa: Zbiornik dobczycki.

Województwo: małopolskie.

Rzeka: Raba.

Początek budowy: 1974 r.

Uruchomiono: 1986 r.

Typ zapory: betonowa.

Całkowita pojemność: 127 mln m³.

Powierzchnia: 10,7  km².

Wysokość zapory: 30 m.

Długość: 617 m.

Głębokość: 10,2 m.

Jezioro Dobczyckie.
Źródło: http://krakow.gazeta.pl/krakow/51,44425,16075950.html?i=11

Sama zapora i zbiornik wodny na rzece Raba nie jest zbyt przychylny dla turystyki i rekreacji. Cały kompleks pełni głównie funkcję retencyjną, poboru wody pitnej, energetyczną (elektrownia o mocy 2,5 MW) a także krajobrazową.

Jednak nie musimy się martwić o brak atrakcji. Jezioro jest położone w pobliżu bardzo wielu ciekawych miejsc, które zrekompensują nam „niedostępność” samego Jeziora Dobczyckiego.

Są nimi: zamek w Dobczycach (oraz zabytki miasta), oraz bardzo liczne i wartościowe zabytki okolicznych miejscowości: Brzącowice, Kornatka, Droginia, Zakliczyn, Czechówka, Stojowice.

SIENIAWA. Jezioro Sieniawskie.

Nazwa: Zbiornik Sieniawski, Zbiornik Wodny Besko.

Województwo: podkarpackie.

Rzeka: Wisłok.

Uruchomiono: 1978 r.

Typ zapory: betonowa (typu ciężkiego).

Całkowita pojemność: 14,18 mln m³.

Powierzchnia: 1,3  km².

Wysokość zapory: 38 m.

Długość: 174 m.

Głębokość: 29 m.

Zbiornik Sieniawski.
Źródło: upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/JezioroSieniawskieZapora.jpg/1280px-JezioroSieniawskieZapora.jpg

Przez zaporę w Sieniawie (po jej koronie) przebiega droga wojewódzka numer 889 z Rymanowa do Szczawnego.

Sam zbiornik wodny jest wykorzystywany rekreacyjnie przez pobliskich mieszkańców (w sposób „nielegalny”), jako że nie posiada oficjalnego kąpieliska. Jest położony w malowniczym miejscu, na obszarze Kotliny Jasielsko-Krośnieńskiej.

Sam zbiornik ma na celu, np.: ochronę przed powodzią doliny rzeki Wisłok poniżej zapory; zapewnienie poboru wody bezpośrednio ze zbiornika na potrzeby komunalne wodociągu grupowego; oraz pobór wody dla celów energetycznych.

KLIMKÓWKA. Jezioro Klimkowskie.

Nazwa: Zbiornik wodny Klimkówka

Województwo: małopolskie.

Rzeka: Ropa.

Początek budowy: 1970 r.

Uruchomiono: 1994 r.

Typ zapory: ziemna.

Całkowita pojemność: 43,5 mln m³.

Powierzchnia: 3,1 km².

Wysokość zapory: 36,1 m.

Głębokość: 25 m.

Jezioro Klimkówka.
Źródło: http://www.barnilka.com/pl/oregionie/

Jezioro Klimkowskie wraz z zaporą przedstawiam na samym końcu dziesięciostopniowego zestawienia.

Jest stosunkowo niewielkim jeziorem i zaporą, ale walory jakimi może się „pochwalić” są nie do przecenienia. Oprócz spełniania podstawowych funkcji, dla których została stworzona (np. retencyjna, dostarczanie wody pitnej), zbiornik wodny Klimkówka pełni funkcję przyrodniczą i krajobrazową. Nas najbardziej interesuje to czy i jak można spędzać czas wolny. Turystyka i rekreacja, co prawda dopiero się rozwija, ale pozwala w odpowiedniej mierze na realizację aktywnego wypoczynku „nad” zalewem i dookoła jego.

Maksymalna moc jaką może wyprodukować elektrownia tuż przy zaporze wynosi 4,5 MW.
Wartą odnotowania informacją jest to, że obszary jeziora zostały wykorzystane do wielkiej produkcji filmowej "Ogniem i Mieczem", jako rzeka Dniepr .

Tekst, opracowanie: Przemek Posadzki